Tarım Doğa ve İnsan

Bu haftaki tarım, doğa ve insan konulu köşemizde jitem halayını ele alacağız. Anadolu'nun unutulmaya yüz tutmuş bu arzuyu, acıyı, nefreti ve hüznü barındıran dünyanın en karmaşık dansı ne yazık ki artık çok az kişi tarafından biliniyor. Bu köklü Anadolu dansı, sahip çıkmadığımız için her zamanki gibi Yunanlılar tarafından sahip çıkılmış ve adına Eidiki Katastaltiki Antitromokratiki Monada sirtakisi adı verilerek dünyaya pazarlanmaya çalışılmıştır. Her sene Yunanistan'a gelen turist sayısı ile bu dans arasındaki korelasyonu ilerleyen günlerde kaleme alacağız.

Önce halay için gereken malzemeleri listeleyelim:

En az 3 insan. Bu konuda dikkat edilmesi gereken husus halay başına ve sonuna gelecek olanlarda 4 parmak kalınlığında bıyık olmasıdır.

Uyumsuz şekilde kombine edilmiş takım elbiseler. Sanırım bu konuyu en iyi aşağıdaki resim açıklayacaktir.

Piyade tüfeği/makineli tüfek. Eğer piyade tüfeği seçilecekse bunun Kaleşnikof tipi, halk arasında kelajjj da denen, Rus yapısı yahut G3 denilen 7.62mm NATO mermisi sıkan tüfek olmasına dikkat edilmelidir. Makineli tüfek ise "Bikeysi" dediğimiz hafif makineli tüfek yada "Doçka" adı verilen uçaksavar sistemi olmasına özen gösterilmelidir.

Geleneksel Kostüm

Şimdi gelelim halayın yapısına. Jitem halayında en önemli görev halay başına düşmektedir. Halay başı, ha devrildi ha devrilecek gibi görünen halayın geriye kalanını desteklemek için normalle 27.5 derecelik acı yapacak şekilde yaslanmalıdır yanındakine. Bu şekilde halayın geri kalanının uyguladığı itme kuvvetini kompanse edecektir. Bu destek elemanı, sonraki yüzyıllarda, batılılara Truss adı verilen mekanik olguyu icat ederken ilham olmuştur.

Halay başından sonra gelen bireyler, belli bir kuvvet uygulamak suretiyle kişi sayısına göre değişen eğimlerde halay başı yönünde omuz nahiyesine doğru hafifçe yaslanmalıdır. Jitem halayının kurucusu olan Newton, bu fenomeni hareket yasaları ile açıklamıştır. Newton'in 3. yasası bu halayı bilimsel temellere oturtmuştur.

Halay Dizilimi

Adet gereği kendisine mikrafon uzattığımız Selami Şahin her zamanki eğlenceli üslubuyla kendisini takip eden basın ordusunu atlatmıştır. Taksiye binerken "Jitem halayı, yengeyi, oldu olacak eltiyi..." diyerek Sarıyer istikametine doğru yol almıştır.